ارایه مدل سرمایه ساختاری با محوریت انتقال فناوری در صنایع پتروشیمی ایران

غلام نژاد, میلاد; موحدی, مسعود; منطقی, منوچهر; علی یاری, شهرام

ارایه مدل سرمایه ساختاری با محوریت انتقال فناوری در صنایع پتروشیمی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشگاه امام حسین (ع)، تهران، ایران

² گروه مهندسی صنایع، دانشگاه جامع امام حسین (ع)، تهران ، ایران

³ گروه مدیریت و صنایع، دانشگاه صنعتی مالک اشتر، تهران، ایران

چکیده

انتقال فناوری از مهم‌ترین راه‌های کسب و توسعه فناوری برای سازمان‌ها به‌ویژه در صنایع پتروشیمی است. از مهمترین عوامل تاثیرگذار بر انتقال فناوری، ویژگی‌های گیرنده فناوری می‌باشد. این ویژگی که شامل ساز و کار، ساختارها و ﻓﺮاﻳﻨﺪﻫﺎی ﻣﻮﺟﻮد درون ﻳﻚ ﺳﺎزﻣﺎن می‌باشد، سرمایه ساختاری نام دارد. با توجه به نقش صنعت پتروشیمی در سایر صنایع و اقتصاد کشورها و اهمیت فناوری و انتقال آن در این صنعت، مدلی که سرمایه ساختاری موثر در انتقال فناوری را ارایه نماید، می‌تواند چارچوبی برای درک و رفتار این سرمایه در انتقال فناوری را فراهم کند. بنابراین در این تحقیق به دنبال ارایه مدل سرمایه ساختاری موثر در انتقال فناوری در صنایع پتروشیمی ایران می‌باشیم.

تحقیق حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر نحوه گردآوری داده‌ها پیمایشی می‌باشد. براساس ادبیات شاخص‌های سرمایه ساختاری استخراج و با کمک خبرگان به جمع‌بندی این شاخص‌ها پرداخته شد و پرسشنامه طراحی گردید. با استفاده از تحلیل عاملی اکتشافی ابعاد تشکیل دهنده سرمایه ساختاری شناسایی و با استفاده تحلیل عاملی تاییدی مدل ارایه شده، آزمون گردید. درنهایت مدل سرمایه ساختاری موثر در انتقال فناوری در صنایع پتروشیمی در پنج بعد 1)سرمایه نوپدیدی، 2) سیستم‌ها و روش‌های حمایتی، 3) زیرساخت‌های مدیریت دانش، 4) فرهنگ سازمانی حمایت‌گر و 5) ساختار سازمانی مناسب تبیین و ارایه شد.

کلیدواژه‌ها

20.1001.1.23225386.1401.11.2.5.9

موضوعات

توسعه فناوری جدید

عنوان مقاله [English]

Presenting a structural capital model with a focus on technology transfer in Iran's petrochemical industry

نویسندگان [English]

Milad Gholamnejad ¹
Masoud Movahedi ²
Manouchehr Manteghi ³
Shahram Ali yari, ²

¹ Industrial engineering. Imam Hossein (AS). Tehran. Iran

² Industrial engineering, Imam Hossein University, Tehran, Iran

³ Management and Industries, Malek Ashtar University of Technology, Tehran, Iran

چکیده [English]

Technology transfer is one of the most important ways to acquire and develop technology for organizations including petrochemical industry. One of the most critical factors influencing technology transfer is the characteristics of the technology receiver. This feature includes mechanisms, structures and processes within an organization, called “structural capital”. Based on the role of the petrochemical industry in other industries and economies and the importance of technology and its transfer in this industry, a model that provides effective structural capital in technology transfer, can provide a framework for understanding and behavior of this capital in technology transfer. This applied research, surveys to present an effective structural capital model in technology transfer in Iran's petrochemical industry. Relying on the literature, structural capital indicators were extracted and summarized by the help of experts, to design a questionnaire. The statistical population of the research covers people who have participated in at least one technology transfer project in the petrochemical industry, using simple random method. The temporal scope of the research focuses on data from the experience of the last thirty years of aforementioned people, which has been collected during a continuous period of Iranian calendar 1399. The spatial and organizational scope of this research includes active production complexes in the petrochemical industry throughout Iran. Using exploratory factor analysis, the dimensions of structural capital were identified and tested using the confirmatory factor analysis. Finally, the structural capital model effective in technology transfer in the petrochemical industry was explained and presented in five dimensions: 1) Renewal capital, 2) Supportive systems and methods, 3) Knowledge management infrastructures, 4) Supporting organizational culture, 5) Appropriate organizational structure.

کلیدواژه‌ها [English]

Structural Capital
Structural capital indicators
Technology Transfer
Iran Petrochemical Industries

مراجع

Agostini, L., & Nosella, A. (2017). Enhancing radical innovation performance through intellectual capital components. Journal of intellectual capital, 18(4), 789-806.

Allameh, S. M. (2018). Antecedents and consequences of intellectual capital: The role of social capital, knowledge sharing and innovation. Journal of intellectual capital, 19(5), 858-874.

Berbegal-Mirabent, J., Gil-Doménech, D., & Eva, M. (2021). Examining strategies behind universities’ technology transfer portfolio: how different patterns of resource consumption can lead to similar technology transfer profiles. Competitiveness Review: An International Business Journal, 13(3), 571-593.

Bontis, N. (1998). Intellectual capital: an exploratory study that develops measures and models. Management decision, 36(2), 63-76.

Bontis, N., Chua Chong Keow, W., & Richardson, S. (2000). Intellectual capital and business performance in Malaysian industries. Journal of intellectual capital, 1(1), 85-100.

Bontis, N., Crossan, M. M., & Hulland, J. (2002). Managing an organizational learning system by aligning stocks and flows. Journal of management studies, 39(4), 437-469.

Brooking, A. (1997). Intellectual Capital, London. International Thomson Business Press.

Buenechea-Elberdin, M., Sáenz, J., & Kianto, A. (2018). Knowledge management strategies, intellectual capital, and innovation performance: a comparison between high-and low-tech firms. Journal of Knowledge Management, 22(8), 1757-1781.

Cabrita, M. d. R., & Bontis, N. (2008). Intellectual capital and business performance in the Portuguese banking industry. International Journal of technology management, 43(1-3), 212-237.

Chahal, H., & Bakshi, P. (2015). Examining intellectual capital and competitive advantage relationship: Role of innovation and organizational learning. International Journal of Bank Marketing, 33(3), 376-399.

Chen, C.-J., Liu, T.-C., Chu, M.-A., & Hsiao, Y.-C. (2014). Intellectual capital and new product development. Journal of Engineering and Technology Management, 33, 154-173.

Chen, J., Zhu, Z., & Yuan Xie, H. (2004). Measuring intellectual capital: a new model and empirical study. Journal of intellectual capital, 5(1), 195-212.

Chen, W., & Inklaar, R. (2016). Productivity spillovers of organization capital. Journal of Productivity Analysis, 45(3), 229-245.

Cleary, P., & Quinn, M. (2016). Intellectual capital and business performance: An exploratory study of the impact of cloud-based accounting and finance infrastructure. Journal of intellectual capital, 17(2), 255-278.

Corsi, A., Pagani, R. N., & Kovaleski, J. L. (2020). Technology transfer for sustainable development: Social impacts depicted and some other answers to a few questions. Journal of Cleaner Production, 245, 118522.

Dabić, M., Lažnjak, J., Smallbone, D., & Švarc, J. (2019). Intellectual capital, organisational climate, innovation culture, and SME performance: Evidence from Croatia. Journal of Small Business and Enterprise Development, 24(4), 522-544.

Delgado-Verde, M., Martín-de Castro, G., & Amores-Salvadó, J. (2016). Intellectual capital and radical innovation: Exploring the quadratic effects in technology-based manufacturing firms. Technovation, 54, 35-47.

Distanont, A., Khongmalai, O., & Kritpipat, P. (2018). Factors affecting Technology transfer performance in the Petrochemical Industry in Thailand: A Case study. WMS Journal of Management, 7(2), 23-35.

Durrah, O. M., Allil, K. K., & Alkhalaf, T. (2018). The intellectual capital and the learning organization: A case study of Saint Joseph Hospital, Paris. International Journal of Public Leadership, 14(2), 109-118.

Farhadikhah, Z., & Husseini, S. M. H. (2015). A review of methods and models of technology transfer. International Letters of Social and Humanistic Sciences, 62, 173-181.

Hafeez, A., Shamsuddin, A. B., Saeed, B., Mehmood, A., & Andleeb, N. (2020). Exploring the impact of absorptive capacity on technology transfer effectiveness: a conceptual framework. International Journal of Scientific & Technology Research, 9(3), 4779-4792.

Hargadon, A., & Sutton, R. I. (2000). Building an innovation factory. Harvard business review, 78(3), 157-166, 217.

Hassani, H., Silva, E. S., & Al Kaabi, A. M. (2017). The role of innovation and technology in sustaining the petroleum and petrochemical industry. Technological Forecasting and Social Change, 119, 1-17.

Herremans, I. M., Isaac, R. G., Kline, T. J., & Nazari, J. A. (2011). Intellectual capital and uncertainty of knowledge: control by design of the management system. Journal of business ethics, 98(4), 627-640.

Hemmert, M. (2004). The influence of institutional factors on the technology acquisition performance of high-tech firms: survey results from Germany and Japan. Research Policy, 33(6), 1019-1039.

Hsu, Y.-H., & Fang, W. (2009). Intellectual capital and new product development performance: The mediating role of organizational learning capability. Technological Forecasting and Social Change, 76(5), 664-677.

Huang, C. F., & Hsueh, S. L. (2007). A study on the relationship between intellectual capital and business performance in the engineering consulting industry: A path analysis. Journal of civil engineering and management, 13(4), 265-271.

Hussinki, H., Ritala, P., Vanhala, M., & Kianto, A. (2017). Intellectual capital, knowledge management practices and firm performance. Journal of intellectual capital, 18(4), 904-922.

Ibarra Cisneros, M. A., & Hernandez-Perlines, F. (2018). Intellectual capital and Organization performance in the manufacturing sector of Mexico. Management decision, 56(8), 1818-1834.

Jabar, J. (2012). Strategic Technology Alliances, Technology Transfer and the Performance of Malaysian Manufacturers. Journal of Engineering and Technology (JET), 3, 69-98.

Khalique, M., Bontis, N., Abdul Nassir bin Shaari, J., & Hassan Md. Isa, A. (2015). Intellectual capital in small and medium enterprises in Pakistan. Journal of intellectual capital, 16(1), 224-238.

Kianto, A., Sáenz, J., & Aramburu, N. (2017). Knowledge-based human resource management practices, intellectual capital and innovation. Journal of Business Research, 81, 11-20.

Lavoie, J. R., & Daim, T. (2020). Towards the assessment of technology transfer capabilities: An action research-enhanced HDM model. Technology in Society, 60, 101217.

Li, Y.-Q., & Liu, C.-H. S. (2018). The role of problem identification and intellectual capital in the management of hotels’ competitive advantage-an integrated framework. International Journal of Hospitality Management, 75, 160-170.

Liu, C.-H. (2017a). Creating competitive advantage: Linking perspectives of organization learning, innovation behavior and intellectual capital. International Journal of Hospitality Management, 66, 13-23.

Liu, C.-H. (2017b). The relationships among intellectual capital, social capital, and performance-The moderating role of business ties and environmental uncertainty. Tourism Management, 61, 553-561.

Maditinos, D., Sevic, Z., & Tsairidis, C. (2010). Intellectual capital and business performance: an empirical study for the Greek listed companies. European Research Studies, 13(3), 145.

Manjily, H. P., & Taleghani, M. (2016). Determine the Factors Affecting the Technology Transfer in the Development of Iranian Oil Fields by Using Contingent Effectiveness Model of Technology Transfer. Arabian Journal of Business and Management Review (Oman Chapter), 5(7), 76.

Martín-de-Castro, G., Delgado-Verde, M., López-Sáez, P., & Navas-López, J. E. (2011). Towards ‘an intellectual capital-based view of the firm’: origins and nature. Journal of business ethics, 98(4), 649-662.

Mehralian, G., Nazari, J. A., & Ghasemzadeh, P. (2018). The effects of knowledge creation process on organizational performance using the BSC approach: the mediating role of intellectual capital. Journal of Knowledge Management, 22(4), 802-823.

Mehralian, G., Rasekh, H. R., Akhavan, P., & Ghatari, A. R. (2013). Prioritization of intellectual capital indicators in knowledge-based industries: Evidence from pharmaceutical industry. International Journal of Information Management, 33(1), 209-216.

Nguyen, D. Q. (2018). The impact of intellectual capital and knowledge flows on incremental and radical innovation: Empirical findings from a transition economy of Vietnam. Asia-Pacific Journal of Business Administration, 10(2/3), 149-170.

Pablos, D., & Ordóñez, P. (2004). Measuring and reporting structural capital. Journal of intellectual capital, 5(4), 629-647.

Peppard, J., & Rylander, A. (2001). Leveraging intellectual capital at APiON. Journal of intellectual capital, 2(3), 225-235.

Porter, M. E. (1985). Competitive Advantage, New York Free Press. PorterCompetitive Advantage1985.

Seleim, A. A., & Khalil, O. E. (2011). Understanding the knowledge management-intellectual capital relationship: a two-way analysis. Journal of intellectual capital, 12(4), 586-614.

Sharabati, A.-A. A., Naji Jawad, S., & Bontis, N. (2010). Intellectual capital and business performance in the pharmaceutical sector of Jordan. Management decision, 48(1), 105-131.

Stock, G. N., & Tatikonda, M. V. (2000). A typology of project-level technology transfer processes. Journal of Operations Management, 18(6), 719-737.

Subramaniam, M., & Youndt, M. A. (2005). The influence of intellectual capital on the types of innovative capabilities. Academy of Management journal, 48(3), 450-463.

Valizadeh, J., Sadeh, E., Javanmard, H., & Davodi, H. (2018). The effect of energy prices on energy consumption efficiency in the petrochemical industry in Iran. Alexandria Engineering Journal, 57(4), 2241-2256.

Vergauwen, P. G., & Van Alem, F. J. (2005). Annual report IC disclosures in the Netherlands, France and Germany. Journal of intellectual capital, 6(1), 89-104.

Wang, Z., Wang, N., & Liang, H. (2014). Knowledge sharing, intellectual capital and firm performance. Management decision, 52(2), 230-258.

Wu, S.-H., Lin, L.-Y., & Hsu, M.-Y. (2007). Intellectual capital, dynamic capabilities and innovative performance of organisations. International Journal of technology management, 39(3-4), 279-296.

Yaseen, S. G., Dajani, D., & Hasan, Y. (2016). The impact of intellectual capital on the competitive advantage: Applied study in Jordanian telecommunication companies. Computers in Human Behavior, 62, 168-175.

Youndt, M. A., & Snell, S. A. (2004). Human resource configurations, intellectual capital, and organizational performance. Journal of managerial issues, 16(3), 337-360.

Youndt, M. A., Subramaniam, M., & Snell, S. A. (2004). Intellectual capital profiles: An examination of investments and returns. Journal of management studies, 41(2), 335-361.

اسماعیلی شهمیرزادی، حسین (1399). راهبردهای مناسب توسعه بازار صنعت پتروشیمی ج.ا.ایران، فصلنامه مطالعات بین‌رشته‌ای دانش راهبردی، دوره 10، شماره 40، از صفحه 33 تا صفحه 56.

اولیاء، محمدصالح؛ سلیمی، نورالدین؛ بهنام، الهام (1398). ارایه مدلی برای اندازه‌گیری سرمایه‌های ساختاری در سازمان‌ها (موردمطالعه سازمان راه‌آهن استان یزد)، پژوهشنامه حمل‌ونقل، شماره 58، از صفحه 347 تا صفحه 357.

ترابی، محمدرضا (1389). رابطه میان سرمایه فکری و عملکرد شرکت‌های کارگزاری بورس اوراق بهادار تهران، به راهنمایی: محمدتقی تقوی فرد، دانشگاه علامه طباطبایی، کارشناسی ارشد مدیریت بازرگانی.

حسین‌پور، داود؛ منطقی، منوچهر؛ ملک‌محمدی، سحر (1394). بررسی نقش مدیریت استعداد در توسعه سرمایه فکری سازمان (موردمطالعه: سازمان پشتیبانی و نوسازی بالگردهای ایران- پنها)، مدیریت نوآوری، دوره 4، شماره 3، از صفحه 97 تا صفحه 118.

حکاک، محمد؛ حسنوند، جواد (1399). رهبری تحولگرا، خلاقیت و نوآوری در صنعت پتروشیمی؛ نقش میانجی رفتارهای کاری مولد، پژوهشنامه مدیریت تحول، شماره 23، از صفحه 77 تا صفحه 98.

ﻗﺎدرﭘﻮر، هانا (1388). تأثیر ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ﻓﮑﺮی ﺑﺮ ﻋﻤﻠﮑﺮد ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ، به راهنمایی: سید علی‌اکبر افجه، دانشگاه علامه ﻃﺒﺎﻃﺒﺎﯾﯽ، کارشناسی ارشد مدیریت بازرگانی.

قلیچ لی، بهروز؛ غلام‌زاده، داریوش؛ ایمانی پو، محسن (1384)، مدل اندازه‌گیری و گزارش‌دهی سرمایه فکری سازمان‌ها، سومین کنفرانس بین‌المللی مدیریت، تهران.

فطرس، محمد حسن؛ بیگی، تورج (1389). بررسی تطبیقی اثرات سرمایه‌ی فکری بر عملکرد سازمانی صنعت بانکداری ایران در دو بخش دولتی و خصوصی (مطالعه‌ی موردی: بانک‌های شهر تهران)؛ پژوهشنامه مدیریت اجرایی، دوره 2، شماره 38، از صفحه 101 تا صفحه 126.

مرادی، کیوان؛ تقوی فرد، محمدتقی؛ ملکی حسنوند، مسلم (1395). ارزیابی سطح بلوغ مدیریت سرمایه‌های انسانی در آموزش عالی، پژوهش‌های مدیریت منابع انسانی دانشگاه امام حسین(ع)، دوره 8، شماره3، از صفحه 211 تا صفحه 237.

موسایی، احمد؛ قضاتلو، احمد (1387). ارزیابی چشم‌انداز محصولات صنعت پتروشیمی ایران با مدل غربالی از منظر بازار،کشش بازار و اقتصاد و ریسک ایران و جهان، اولین کنفرانس پتروشیمی ایران.

مرکز پژوهش‌های مجلس، 1397، جایگاه صنعت پتروشیمی در اقتصاد ملی، [آنلاین] شماره مسلسل: 16183. دسترسی در: https://rc.majlis.ir/fa/report? [20 شهریور 1400].

شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران، 1400، صنعت پتروشیمی در جهان. [آنلاین]. دسترسی در: https://www.nipc.ir/index.aspx?&siteid=1&pageid=5545 [19 شهریور 1400].

مرکز مطالعات زنجیره ارزش، 1398، بررسی ارتباط صنایع شیمیایی و اقتصادهای بزرگ. [آنلاین]. دسترسی در: https://vcmstudy.ir [21 شهریور 1400].

نیپنا، 1398، جایگاه گسترده و تأثیرگذار صنعت پتروشیمی در اقتصاد ایران. [آنلاین] روابط عمومی شرکت ملی صنایع پتروشیمی. دسترسی در: www.nipna.ir/fa/newsagency/19319 [25 شهریور 1400].