ارائه مدل توسعه‌ی توانمندی‌های فناورانه فضایی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 مرکزملی فضایی

2 استاد تمام دانشگاه صنعتی مالک اشتر

3 دانشگاه تهران

چکیده

دستیابی و بهره‌برداری از فضا به‌واسطه توانمندی‌های فناورانه فضایی به دست می‌آید. اجرای برنامه ده‌ساله اول فضایی، ابلاغ سند جامع توسعه هوافضا و دستاوردهای فضایی، مبین توانمندسازی کشور در این عرصه‌ راهبردی است. دستیابی به فناوری در کشورهای درحال‌توسعه مبتنی بر یادگیری و خرید فناوری است که به دلایل شرایط سیاسی، نحوه‌ ایجاد و رشد فناوری‌های فضایی در ایران این‌گونه نیست. پژوهش حاضر با هدف دستیابی به مدلی جهت تجویز عوامل توانمندساز فناورانه فضایی ایران انجام شد. واحد تحلیل، بخش فضایی و دوره زمانی از پیش از انقلاب‌اسلامی تاکنون می‌باشد. در این پژوهش بعد از مطالعات اسنادی و انجام مصاحبه‌های اکتشافی، داده‌های کیفی جمع‌آوری شد و از طریق تحلیل محتوا و کدگذاری، مدل استخراج گردید. در بخش مطالعات کمّی با استفاده از پرسشنامه‌ عوامل به‌دست‌آمده از مصاحبه‌های اکتشافی مورد قضاوت جامعه آماری قرار گرفته و اهمیت آن‌ها از طریق بار عاملی به‌صورت کمی مشخص شده است؛ طی انجام پژوهش، بیش از 60 عامل در قالب 8 مؤلفه به‌عنوان عوامل توانمندساز فناوری فضایی کشور با چارچوب سند جامع توسعه هوافضا شناسایی شدند. پایش و توجه به این عوامل در وضعیت کنونی که بخش فضایی درگیر چالش‌های فراوانی در سطح سیاست‌گذاری، اولویت‌دهی و تخصیص منابع برای پیشبرد برنامه‌های فضایی است می‌تواند باعث شتاب هرچه بیشتر در اکتساب و توسعه توانمندی‌های فناورانه مورد نیاز شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Model For The Development Of Iran's Space Technological Capabilities

نویسندگان [English]

  • Shapor Keramat 1
  • Manouchehr Manteghi 2
  • Ahmad JafarNejad 3
1 INSA
2 Malek-Ashtar University of Technology
3 Tehran University
چکیده [English]

Access to space and exploitation from it is achieved through space technological capabilities. The implementation of the first decade space program, the announcement of a comprehensive aerospace development plan and space achievements, represent the country's empowerment in this strategic field. While space development patterns of developing countries are based on learning and technology transfer, but due to the country's specific circumstances, the model of space technologies development and pace capability building does not match them. The unit of scale is aerospace sector and its period before the Islamic Revolution until now. The type of research is applied in order to develop knowledge and in the action aspect is mixed method. After documentary studies and exploratory interviews, qualitative data were collected and analyzed by content analysis and coding. In a quantitative section, a questionnaire was used and descriptive and inferential statistical methods were used.In addition to defining the developmental stages and growth of space capabilities , 61 factors were identified in the form of eight technological capability components Monitoring and paying attention to these factors in the current state of affairs that the spatial sector faces many challenges at the policy level, prioritizing and allocating resources to advance spatial plans can accelerate the acquisition and development of the required technological capabilities.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Technological Capabilities
  • aerospace development plan
  • Space Development

مراجع

Aguirre, M. A., 2013. Introduction to Space Systems: Design and Synthesis.1st ed. New York: Springer-Verlag.
Bell, M. & Pavitt, K., 1995. The Development of Technological Capabilities. In: R. M. N. Bell & Irfan-Ul-Haque, eds. Trade, Technology, and International Competitiveness. Washington, D.C.: The World Bank, pp. 69-101.
Choung, J.-Y. & Hwang, H. R., 2007. Developing the complex system in Korea: the case study of TDX andCDMA telecom system. International Journal of Technological Learning, Innovation and Development, 1(2), pp. 204-225.
Christensen, I. S. & Fuller, J., 2010. National Space Technology Capability Base Index. California, AIAA SPACE 2010 Conference & Exposition.
Cohen, W. M. & Levinthal, D. A., 1990. Absorptive Capacity: A New Perspective on Learning and Innovation. Administrative Science Quarterly, Volume (35), pp. 128-152.
Dahlman, C. J. & Nelson, R., 1995. Social Absorption Capability, National Innovation Systems and Economic Development. In: B. H. Koo & D. H. Perkins, eds. Social Capability and Long-Term Economic Growth. London: Palgrave Macmillan, pp. 82-122.
Dutrénit, G., 2007. The Transition from Building-up Innovative Technological Capabilities to Leadership by Latecomer Firms. Asian Journal of Technology Innovation, 15(2), pp. 125-149.
Edquist, C., 1997. Systems of Innovation: Technologies, Institutions and Organizations. 1st ed. London: Routledge .
Fortescue, P., Swinerd, G. & Stark, J., 2011. Spacecraft Systems Engineering. 4th ed. New Jersey: Wiley.
Furman, J. L., Porter, M. E. & Stern, S., 2002. The determinants of national innovative capacity. Research Policy , 31(6), pp. 899-933.
Futron, 2009. Space Competitiveness Index (SCI) 2009, Maryland: Futron Corporation.
Harding, R. C., 2012. Space Policy in Developing Countries: The Search for Security and Development on the Final Frontier. 1st ed. Abingdon: Routledge.
Kim, L., 1997. Imitation to Innovation: the Dynamics of Korea’s Technological Learning. Brighton, Massachusetts: Harvard Business School Press.
Kim, L., 1999. Building Technological Capability for Industrialization: Analytical Frameworks and Korea’s Experience. Industrial and Corporate Change, 8(1), pp. 111-136.
Lall, S., 1992. Technological Capabilities and Industrialization. World Development, 20(2), pp. 165-186.
Lee, M. L. a. S., 2016. Evaluating Internal Technological Capabilities in Energy Companies. energies, p. 145.
Leloglu, U. M. & Kocaoǧlan, E., 2008. Establishing space industry in developing countries: Opportunities and difficulties. Advances in Space Research, 42(11), pp. 1879-1886.
Lundvall, B.-Å., 1992. National Systems of Innovation: Towards a Theory of Innovation and Interactive Learning. London: Pinter Publishers.
Marcelle, G., 2005. Technological Learning: A Strategic Imperative for Firms in the Developing World,. 1st ed. Cheltenham: Edward Elgar .
Ortega, M. J. R., 2010. Competitive Strategies and firm performance : technological capabilities moderating roles. Journal of Business Research, 63(12), pp. 1273-1281.
Paikowsky, D., 2009. The space club: space politics and policies. Daejeon, 60th International Astronautical Congress, Korea.
Parker, S. P., 2002. McGraw-Hill Dictionary of Scientific and Technical Terms. 6th ed. New York City: McGraw-Hill Education.
Rush, H. et al., 2014. The evolution and use of a policy and research tool: Assessing the technological capabilities of firms. Technology Analysis & Strategic Management, 26(3), p. 353–365.
Shyjith, K., Ilangkumaran, M. & Kumanan, S., 2008. Multi-criteria decision-making approach to evaluate optimum maintenance strategy in textile industry. Journal of Quality in Maintenance Engineering, 14(4), pp. 375-386.
Tarikhi, P., 2014. The Iranian Space Endeavor: Ambitions and Reality. 1st ed. New york: Springer.
Wang, Y., Lo, H., Zhang, . Q. & Xue, . Y., 2006. How technological capability influences business performance: An integrated framework based on the contingency approach. Journal of Technology Management in China, 1(1), pp. 27-52.
Wilden, R. & Gudergan, S. P., 2014. The impact of dynamic capabilities on operational marketing and technological capabilities: investigating the role of environmental turbulence. Journal of the Academy of Marketing Science, 43(2), pp. 181-199.
Wood and Weigel, 2012. A Framework for Evaluating National Space Activity. Acta Astronautica, Volume (73), pp. 221-226.
Wood, D. & Weigel, A., 2009. A Framework for Evaluating National Space Activity. California, AIAA SPACE 2009 Conference & Exposition.
Wood, D. & Weigel, A., 2011. Building technological Capability within satellite program in Developing Countries. Acta Astronautica, 69(11-12), pp. 1110-1122.
سازمان فضایی ایران، 1391. سند جامع توسعه هوافضای کشور در 1404، تهران: شورای عالی انقلاب فرهنگی.
صفدری رنجبر، م.، رحمان سرشت، ح.، منطقی، م. و قاضی نوری، س. س.، 1395. پیشران‌های کسب و ایجاد قابلیت‌های فناورانه ساخت محصولات و سامانه‌های پیچیده در بنگاه‌های متأخر: مطالعه موردی شرکت توربوکمپرسور نفت (OTC). مدیریت نوآوری، (3)5، صص 1-26.
طباطبائیان، س. ح. ا. و نقی‌زاده، م.، 1391. الگوی بهبود توانمندی‌های فناورانه در بنگاه‌های دانش‌بنیان تأمین‌کننده تجهیزات الکترونیک پلیس بر پایه الگوی توانمندی‌های پویا. فصلنامه مطالعات مدیریت انتظامی، (2)7، صص159-177.
طهماسبی، س. و غیره، 1395. مراحل شکل‌گیری و توسعه قابلیت‌های فناورانه؛ مطالعه یک سازمان صنعتی صنایع دریایی. سیاست علم و فناوری، (4) 7، صص19-34.
گرنت، ر. ا.، 1393. تحلیل استراتژی در عصر حاضر. 1 تدوین تهران: مؤسســه رســا.
نقی‌زاده، م. و غیره، 1392. تأثیر گرایش به بازار و ادراک مدیران بنگاه‌ها از پویایی محیط بر ارتقای توانمندی فناورانه در بنگاه‌های بخش اویونیک ایران. فصلنامه مدیریت توسعه فناوری، (1)1، صص9-36.
یاوری، ا.، 1395. چالش‌های ملی و نقش فضا در آن. تهران: انتشارات موسسه آموزشی تحقیقاتی صنایع دفاعی.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 18 آذر 1397
  • تاریخ بازنگری: 08 بهمن 1397
  • تاریخ پذیرش: 11 آذر 1398

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار