مفهوم‌پردازی و ‌اولویت‌بندی مولفه‌های هوشمندی رقابتی در شرکتهای دانش بنیان: پژوهش ترکیبی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری مدیریت بازاریابی بین الملل- دانشکده اقتصاد، مدیریت و علوم اداری; دانشگاه سمنان-ایران

2 دانشیار گروه مدیریت- دانشکده اقتصاد، مدیریت و علوم اداری- دانشگاه سمنان- ایران

3 استادیار گروه مدیریت- دانشکده اقتصاد، مدیریت و علوم اداری- دانشگاه سمنان-ایران

4 استاد گروه مدیریت- دانشکده مدیریت و اقتصاد- دانشگاه تربیت مدرس- ایران

5 عضو هیئت علمی دانشگاه سمنان

چکیده

شناسایی مشکلات شرکتهای دانش‌بنیان به دلیل جایگاه ویژه آنها در اقتصاد کشور از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، با وجود افزایش ارزش صادرات محصولات دانش‌بنیان، این شرکتها از دو مشکل عمده عرصه‌های سرمایه‌گذاری و صادرات ناپایدار رنج می‌برند، موضوعی که رقابتمندی این شرکتها را با مشکل مواجه کرده و نیاز به کنکاش و جستجوی بیشتری دارد. هدف پژوهش حاضر مفهوم‌پردازی و اولویت‌بندی مولفه‌های هوشمندی در شرکتهای دانش‌بنیان از طریق رویکرد ترکیبی است. بر این اساس پژوهش حاضر از نظر هدف اکتشافی و از نوع آمیخته و از نظر نتیجه کاربردی است. در گام اول پژوهش به منظور دستیابی به اهداف پژوهش، با استفاده از روش تحلیل محتوا و از طریق مصاحبه‌های عمیق نیمه ساختاریافته با فعالان شرکتهای دانش‌بنیان (متخصصان، مدیران شرکتها و مسئولین مرتبط)، 95 کد به عنوان مفاهیم هوشمندی رقابتی در شرکت‌های دانش‌بنیان استخراج و با توجه به قرابت معنایی در 10 مولفه دسته‌بندی شدند. در گام دوم از طریق نمونه‌گیری نظری 12 خبره انتخاب و نظرات آنها از طریق پرسشنامه‌ای با طیف لیکرت 5 درجه‌ای جمع‌آوری و داده‌ها از طریق تکنیک دلفی فازی مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج پژوهش در دو مرحله نظرسنجی از خبرگان منجر به شناسایی هشت مولفه اصلی هوشمندی رقبا، هوشمندی مالی، هوشمندی بازار، هوشمندی فنی، هوشمندی مدیریتی، هوشمندی قانونی، هوشمندی انسانی و هوشمندی سیاسی جهت کسب هوشمندی رقابتی در شرکت‌های دانش‌بنیان شد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Conceptualization and Prioritization of Competitive Intelligence Components at Knowledge-based Companies: Mixed method Study

نویسندگان [English]

  • mohammad ali siahsarani kojouri 1
  • Azim Zarei 2
  • Morteza Maleki 3
  • Adel Azar 4
  • Davod Feiz 5
1 Ph.D. Student International Marketing Management, Semnan University, Iran
2 University of Semnan
3 Assistant Prof., Faculty of Economic, Management and Administrative Sciences, Semnan University, Semnan, Iran
4 3. Prof., Faculty of Management and Economic, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran
5 Associate Prof., Faculty of Economic, Management and Administrative Sciences, Semnan University, Semnan, Iran
چکیده [English]

Identifying the problems of Knowledge-based companies is important because of their special position in country's economy, despite of the increasing export value of Knowledge-based products, these companies suffer from two main problems, areas of investment and unsustainable export, the issues that have challenged the competitiveness of these companies; it is an issue that needs to be explored further. The aim of this study was to conceptualize and Prioritize the intelligence components in knowledge-based companies through a mixed method approach. The present study aimed to explore the mixed and the functional result. The first step in research in order to achieve the objectives, is using semi-structured content analysis and interviews with activist’s knowledge-based companies (professionals, managers and relevant officials), 95 code as intelligent concepts competitive knowledge-based mining companies and 10 components were classified according to semantic relationships. At the second step, 12 experts were selected to extract their views by theoretical sampling  through a 5-point Likert-scale questionnaire then analyzed the data collected through Fuzzy Delphi technique. The results of study led to the identification of eight main components of  competitors intelligence, financial intelligence, market intelligence, technical intelligence,  management intelligence, regulatory intelligence, human intelligence and political intelligence, in order to gain competitive intelligence in the knowledge-based companies.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Knowledge-based companies
  • Competitive intelligence
  • Innovation
Adenfelt, Maria, Lagerström, Katarina. 2006. Enabling knowledge creation and sharing in transnational projects. International Journal of Project Management. 24(3), pp. 191-198.
Back, A., Von Krogh, G., Seufert، A., Enkel, E.، Raimann, J.، Vassiliadis, S.، Wicki, Y. 2005. Putting knowledge networks into action: Methodology, Development, Maintenance.
‏Bstieler, L. 2006. Trust Formation in Collaborative New Product Development. J. Prod. Innov. Manag. Volume (23), pp. 56–72.
‏Chrislip، D.D. & Larson، C.E. 1994. Collaborative leadership. San Franc.
Choi, Byounggu, Lee, Heeseok. 2002. Knowledge management strategy and its link to knowledge creation process. Expert Systems with applications. 23(3), pp.  173–187.
‏De Luca, L.M.، Atuahene-Gima, K. 2007. Market knowledge dimensions and cross-functional collaboration: Examining the different routes to product innovation performance. J. Mark. Volume  (71)، pp. 95–112.
‏Ettlie, J.E. 1995. Product-Process Development Integration in Manufacturing. Manag. Sci. Volume (41), pp. 1224–1237.
‏Frishammar, J., Lichtenthaler, U.، Rundquist,J. 2012. Identifying technology commercialization opportunities: The importance of integrating product development knowledge. J. Prod. Innov. Manag. Volume (29), pp. 573–589.
‏Jolly, V.K. 1997. Commercializing New Technologies - Getting from Mind to Market. Innov. Manag. Policy Pract. Volume (1), pp. 1–30.
‏Lank, E. 2006. Collaborative Advantage: How Organizations Win by Working together. Palgrave Macmillan New York, NY.
‏Lin,Y.,Wang,Y., Kung, L. 2015. Influences of Cross-functional Collaboration and Knowledge Creation on Technology Commercialization: Evidence from High-tech Industries. Ind. Mark. Manag. Volume (49), pp. 128–138.
Lin, Yichen, Wang, Yichuan, Kung,LeeAnn. 2015. Influences of Cross-Functional Collaboration and Knowledge Creation on Technology Commercialization: Evidence from High-tech Industries. Industrial Marketing Management.Indmarman.
McAdam, Rodney. 2004. Knowledge Creation and Idea Generation: a Critical Quality Perspective. Technovation. 24(9), pp. 697–705.
‏Nonaka, I. 1994. A dynamic theory of organizational knowledge creation. Organ. Sci. Volume (5), pp. 14–37.
‏Nonaka, I.، Toyama, R.، Konno، N. 2000. SECI، Ba and Leadership: a Unified Model of Dynamic Knowledge Creation. Long Range Plann. Volume (33)، pp. 5–34.
‏Robbins, S.P.,Judge,T.A. 2013. Organizational Behavior.
‏Rooney, J.A., Gottlieb,B.H. 2007. Development and initial validation of a measure of supportive and unsupportive managerial behaviors. J. Vocat. Behav. Volume (71)، pp. 186–203.
‏Singh, K. 1996. Survival of Businesses using Collaborative Relationships to Commercialize Complex Goods. Strateg. Manag. J. Volume (17), pp. 169–195.
‏Teece, D.J. 1998. Capturing Value from Knowlegde Assets : The New Economy، Markets for Know-How، and intangible Assets. Calif. Manage. Rev. Volume (40), pp. 55–79.
‏Zahra, S.A.,Nielsen, A.P. 2002. Sources of Capabilities, Integration and Technology Commercialization. Strateg. Manag. J. Volume (23), pp. 377–398.
Kimberley, C. 2013. Building Collaborative Relationships in the Workplace. Onedesk.
بحرکانی، حسین. 1392. بررسی رابطه رفتارهای حمایتی و غیرحمایتی مدیر و خشنودی شغلی با هویت سازمانی کارکنان سازمان-های دولتی شهرستان هندیجان (کارشناسی ارشد). دانشگاه آزاد اسلامی ‌واحد مرودشت - دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی.
‏بیگلری، آرزو. 1394. بررسی رابطه بین اعتماد سازمانی، انتقال دانش، خلق دانش و نوآوری سازمانی (مطالعه موردی: بیمه آسیا) (کارشناسی ارشد). دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی - دانشکده مدیریت.
پاک‌نیت، مریم.، انصاری، رضا.، شاهین، آرش.، 1395، تحلیل تاثیر توانمندی‌های نوآوری فناورانه بر تجاری‌سازی فناوری و عملکرد شرکت‌های دانش‌بنیان استان اصفهان، مدیریت نوآوری، دوره 5، شماره 3، صص.59-84.
‏حاجی‌زاده‌، ابراهیم.، اصغری، محمد. 1390. روش‌ها و تحلیل‌های آماری با نگاه به روش تحقیق در علوم زیستی و بهداشتی (به همراه راهنمای SPSS). جهاد‌دانشگاهی، واحد تهران، تهران.
‏حسن زاده، محمد.، اسکندری، فائزه. 1390. ارزیابی رابط کاربر نرم‌افزارهای علوم اسلامی شهر قم، ارزیابی‌های مرکز. مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، قم.
حسن‌زاده، ریحانه، سماواتیان، حسین، نوری، ابوالقاسم، حسینی، مهرداد. 1391. رابطه بین رفتارهای حمایتی مدیران و توانمندسازی با میل به ماندن در سازمان بهداشت و درمان صنعت نفت اصفهان. تحقیقات نظام سلامت. (7)8، صص 1206–1215.
خیراندیش، مهدی، خدایی، ارشیا، و محمدی، علیرضا. 2015. مدل جامع عوامل مؤثر بر کارتیمی اثربخش در بستر سازمان و مقیاس های سنجش آن. مطالعات رفتار سازمانی. (3)4، صص.60–31.
‏دانایی‌فرد، حسن.، الوانی، سید.مهدی.، آذر، عادل. 1394. روش‌شناسی پژوهش‌کمی در مدیریت: رویکرد جامع. صفار.
‏درودی، هما. 1392. رفتار در سازمان‌ها (درک و مدیریت‌کردن افراد در محیط کار): مفاهیم، نظریه‌ها و کاربردها. یاد عارف، تهران.
راب‍ی‍ن‍ز، ‏استیون پی. 1388. تئوری سازمان: ساختار و طرح سازمانی. (ترجمه سید مهدی الوانی‌، و حسن دانائی‌فرد). تهران: صفار (تاریخ انتشار به زبان اصلی1943).
رابینز، استیون پی. 1379. مدیریت رفتار سازمانی. ویرایش دوم. (ترجمه علی پارسائیان و محمد اعرابی). تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی (تاریخ انتشار به زبان اصلی 1943).
رابینز، ‏استیون پی ، جاج، تیم. 1388. رفتار سازمانی. (ترجمه مهدی زارع). تهران ‏: نص. 311 (تاریخ انتشار به زبان اصلی1943).
رضایی، دولت‌آبادی حسین، شهبازی، غلامرضا، و دهقانی، اناری فرشید. 1391. بررسی ارتباط حمایت سازمانی و مدیریتی و تعهد سازمانی نیروهای کارمند و نظامی پلیس (مورد مطالعه: نیروهای پلیس شهر اصفهان). پژوهش‌های راهبردی امنیت و نظم اجتماعی. (1)1، ص. 59.
‏رحیمی‌العظیم پور، فریبا. 1393. بررسی رابطه بین سبک‌های مدیریت حمایتی و غیرحمایتی با نوآوری سازمانی و عملکرد شغلی کارکنان شرکت نفت و گاز آغاجاری (کارشناسی ارشد). دانشگاه آزاد اسلامی ‌واحد مرودشت - دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی.
شلدون راس.1392. مبانی احتمال. مترجمان:احمد پارسیان، علی همدانی، تهران: انتشارات شیخ بهایی.
طبرسا، غلامعلی، حاتمی، سکینه، و ابدالی، رقیه. 1391. تبیین ارتباط هوش سازمانی و خلق دانش (مورد مطالعه: کارکنان یک شرکت صنعتی). پژوهش نامه مدیریت تحول (پژوهش‌نامه مدیریت). (7)4، ص.110.
‏محمدداوودی، امیرحسین.، پژوهش، ش. 1394. ارزیابی مدل رهبری مشترک در تیم خلق دانش در اعضای هیات علمی دانشگاه رازی کرمانشاه. رهیافتی نو در مدیریت آموزشی. دوره 6، ص. 123.
میرکمالی، سیدمحمد، حیات، علی اصغر، و اسمی، کرامت. 1390. رابطه خلاقیت سازمانی با ساختار ارگانیکی و مکانیکی مدارس: مطالعه موردی مدارس متوسطه. مدیریت و برنامه‌ریزی در نظام‌های آموزشی. (7)4، ص. 28.
کلانتری، اسماعیل، میگون‌پوری، محمدرضا، و یدالهی فارسی، جهانگیر. 1394. مطالعه عوامل سازمانی تأثیرگذار بر راهبرد تجاری-سازی تحقیقات دانشگاهی (مطالعه موردی: فناوری نانو). مدیریت فرهنگ سازمانی. (2)13،صص. 415–435.
گرگانی، نسیم، و نادری، مسعود. 1393. تجاری‌سازی موفق علم و فناوری: نیازها. ارائه شده در دومین کنفرانس بین‌المللی تجاری سازی فناوری، پارک علم و فناوری دانشگاه تهران.
‏ممقانی، علیرضا.، سرمدسعیدی، سهیل.، کارباران‌زادقدیم.محمدرضا. 1390. شناسایی و رتبه‌بندی عوامل کلیدی موثر در توسعه محصول جدید در گروه خودروسازی سایپا با رویکرد AHP. مطالعات مدیریت صنعتی. دوره 8، 167.
ناصحی‌فر، وحید، حبیبی، بدرآبادی محبوبه، و حبیبی بدرآبادی، علی. 1389. عوامل ساختاری موثر بر نوآوری و خلق دانش در سازمان ها (مطالعه موردی سازمان امور مالیاتی کشور). پژوهشنامه مالیات. دوره جدید - 18(مسلسل 57)، 123.